สุนทรียภาพในบทเพลง

1.เพลงเพื่อชีวิต


  


 2. เพลงลูกกรุง


   


 3. เพลงสากล


 


4.เพลงลูกทุ่ง


 

5.เพลงสตริง

โคลงสี่

โคลงสี่ เป็นโคลงที่กวีนิยมแต่งมากที่สุดในกระบวนโคลง สามารถจำแนกโคลงสี่ออกได้หลายประเภท ดังนี้

โคลงสี่ในจินดามณี

ในจินดามณี ฉบับพระโหราธิบดี กล่าวถึงวิธีการแต่งโคลงสี่ไว้หลายชนิดด้วยกัน คือ โคลงสี่สุภาพ โคลงตรีเพชรทัณฑี โคลงจัตวาทัณฑี โคลงขับไม้ โคลงในกาพย์ห่อโคลง โคลงดั้น ฯลฯ

โคลงสี่สุภาพ

๐ ๐ ๐ เอก โท		๐ x (๐ ๐)
๐ เอก ๐ ๐ x		เอก โท
๐ ๐ เอก ๐ x		๐ เอก (๐ ๐)
๐ เอก ๐ ๐ โท		เอก โท ๐ ๐

หนึ่งบทมี 30 คำ แบ่งเป็น 4 บาท 3 บาทแรก บาทละ 7 คำ บาทที่สี่ 9 คำ แต่ละบาทแบ่งเป็น 2 วรรค วรรคแรก 5 คำ วรรคหลัง 2 คำ เว้นบาทสุดท้าย 4 คำ มีสร้อยได้ 2 แห่ง โคลงบังคับเอก 7 โท 4 ตามตำแหน่ง สัมผัสคำที่ 7 บาทแรกกับคำที่ 5 ของบาทที่สองและบาทที่สาม กับสัมผัสคำที่ 7 บาทที่สองกับคำที่ 5 บาทที่สี่ เอกโทในบาทแรกอาจสลับที่กันได้ และอนุโลมให้ใช้คำตายแทนเอกได้ ดังตัวอย่าง

๏ เสียงลือเสียงเล่าอ้าง		อันใด พี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร		ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับไหล		ลืมตื่น ฤๅพี่
สองพี่คิดเองอ้า		อย่าได้ถามเผือ ๚ะ
— ลิลิตพระลอ

โคลงตรีเพชรทัณฑี

๐ ๐ ๐ เอก โท		๐ x (๐ ๐)
๐ เอก x ๐ ๐		เอก โท
๐ ๐ เอก ๐ x		๐ เอก (๐ ๐)
๐ เอก ๐ ๐ โท		เอก โท ๐ ๐

โคลงตรีเพชรทัณฑีนี้แสดงไว้แต่ตัวอย่าง แต่อาจสังเกตไว้ว่าเหมือนโคลงสี่สุภาพ แต่เลื่อนสัมผัสในบาทที่สอง จากเดิมคำที่ 5 ไปเป็นคำที่ 3 แทน ดังตัวอย่าง

๏ ปางนั้นสองราชไท้		ดาบศ
สาพิมตไปมา		กล่าวแก้ว
ประทานราชเอารส		สองราช
เวนแต่ชูชกแล้ว		จึ่งไท้ชมทาน ๚ะ
— (มหาชาติคำหลวง:สักกบรรพ)

ในจินดามณี ฉบับหลวงวงศาธิราชสนิท เรียกโคลงแบบนี้ว่า โคลงตรีพิธพรรณ

โคลงจัตวาทัณฑี

๐ ๐ ๐ เอก โท		๐ x (๐ ๐)
๐ เอก ๐ x ๐		เอก โท
๐ ๐ เอก ๐ x		๐ เอก (๐ ๐)
๐ เอก ๐ ๐ โท		เอก โท ๐ ๐

โคลงจัตวาทัณฑี ก็คือโคลงสี่สุภาพที่เลื่อนคำรับสัมผัสในบาที่สองจากคำที่ 5 มาเป็นคำที่ 4 นั่นเองตามตัวอย่าง

๏ โคลงหนึ่งนามแจ้งจัต-		วาทัณ ฑีฤๅ
บังคับรับกันแสดง		อย่างพร้อง
ขบวรแบบแยบยลผัน		แผกชนิด อื่นเอย
ที่สี่บทสองคล้อง		ท่อนท้ายบทปถม ๚ะ

โคลงขับไม้

๐ ๐ ๐ ๐ โท		๐ x (๐ ๐)
๐ ๐ ๐ ๐ x		๐ โท
๐ ๐ ๐ ๐ x		๐ ๐ (๐ ๐)
๐ ๐ ๐ ๐ โท		๐ โท ๐ ๐

โคลงขับไม้ เป็นโคลงสี่สุภาพที่ไม่บังคับเอก บังคับแต่โทสี่แห่ง บาทแรกโทจะอยู่คำที่ 4 หรือ 5 ก็ได้ ให้แต่งครั้งละ 2 บท มีสัมผัสระหว่างบทด้วย ตัวอย่าง

๏ พระเกียรติรุ่งฟุ้งเฟื่อง		ฦๅชา
ทั่วท่วนทุกทิศา		นอบน้อม
ทรงนามไท้เอกา		ทศรถ
กระษัตรมาขึ้นพร้อม		บ่เว้นสักคน ๚ะ

๏ เดชพระบารมีล้น		อนันต์
จักนับด้วยกัปกัลป์		ฤๅได้
สมภารภูลแต่บรรพ์		นาเนก
ยิ่งบำเพ็งเพิ่มไว้		กราบเกล้าโมทนา ๚ะ

โคลงกระทู้

โคลงกระทู้ เป็นลักษณะพิเศษของการแต่งโคลง โดยบังคับคำขึ้นต้นแต่ละบาทของโคลงส่วนมากมักใช้แต่งกับโคลงสี่ ซึ่งกำชัย ^[11] ระบุว่า โคลงกระทู้คือโคลงสี่สุภาพนั่นเอง

บาทละหนึ่งคำ เรียกว่า กระทู้เดี่ยว

บาทละสองคำ เรียกว่า กระทู้คู่

บาทละสามคำ เรียกว่า กระทู้สาม

บาทละสี่คำ เรียกว่า กระทู้สี่

ลักษณะการใช้กระทู้อาจใช้คำเดียวกันทุกบาท หรือคำต่างชุดกันก็ได้ ถ้าเป็นคำเดียวกันเรียกว่า กระทู้ยืน คำที่นำมาเป็นกระทู้อาจจะมีความหมายหรือไม่ก็ได้ เช่น ทะ-ลุ่ม-ปุ่ม-ปู อาจเป็นคำคล้องจองก็ได้ เช่น หัวล้านได้หวี ตาบอดได้แว่น หรืออาจมีข้อความอื่นใดตามความประสงค์ของผู้ประพันธ์

ตัวอย่างโคลงกระทู้ ทะ-ลุ่ม-ปุ่ม-ปู

๏ ทะ แกล้วซากเกลื่อนฟื้น		อยุธยา
ลุ่ม แห่งเลือดน้ำตา		ท่วมหล้า
ปุ่ม อิฐฝุ่นทรายสา-		มารถกล่าว
ปู แผ่สัจจะกล้า		ป่าวฟ้าดินฟัง ๚ะ
— กระทู้พม่า

โคลงกระทู้กวีมักใช้แต่งท้ายเรื่อง เพื่อบอกจุดมุ่งหมายในการแต่งหรือชื่อผู้แต่ง นอกนั้นแต่งแทรกไว้ในวรรณกรรมเพื่อเพิ่มความไพเราะ แสดงความสามารถของผู้แต่ง นอกจากนี้กวีอาจจะดัดแปลงโคลงกระทู้ให้พิศดารตามความประสงค์ก็ได้ เช่น กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ทรงแต่งกาพย์สุรางค์คนางค์ 28 จำนวน 5 บท แล้วนำคำในกาพย์แต่ละวรรคแยกเป็นกระทู้เดี่ยวในโคลงกระทู้ 35 บท หรือนายชิต บุรทัต แต่งวิชชุมาลาฉันท์ 4 บท แล้วนำคำในแต่ละวรรคไปแยกเป็นกระทู้เดี่ยวเป็นโคลง 32 บท 

โคลงสามสุภาพ

 

โคลงสามสุภาพ

 บทหนึ่งมี 19 คำ แบ่งเป็น 4 วรรค วรรคละ 5 - 5 - 5 - 4 คำตามลำดับ และอาจมีสร้อยท้ายบทได้อีก 2 คำ เช่นเดียวกับโคลงสองสุภาพ บังคับเอก 3 แห่ง โท 3 แห่ง ส่งสัมผัสเพิ่มจากโคลงสองอีกหนึ่งแห่งจากท้ายวรรคแรกไปยังวรรคที่สอง ดังตัวอย่าง

๐ ๐ ๐ ๐ ๐		๐ ๐ ๐ เอก โท
๐ เอก ๐ ๐ โท		เอก โท ๐ ๐ (๐ ๐)

๏ ล่วงลุด่านเจดีย์		สามองค์มีแห่งหั้น
แดนต่อแดนกันนั้น		เพื่อรู้ราวทาง ๚ะ

๏ ขับพลวางเข้าแหล่ง		แห่งอยุธเยศหล้า
แลธุลีฟุ้งฟ้า		มืดคลุ้มมัวมล ยิ่งนา ๚ะ
— ลิลิตตะเลงพ่าย

โคลงสามดั้น

  บทหนึ่งมี 17 คำ แบ่งเป็น 4 วรรค วรรคละ 5 - 5 - 5 - 2 คำตามลำดับ บังคับเอก 3 แห่ง โท 3 แห่ง สัมผัสเหมือนโคลงสามสุภาพ ดังตัวอย่าง

๐ ๐ ๐ ๐ ๐		๐ ๐ ๐ เอก โท
๐ เอก ๐ โท โท		เอก ๐ (๐ ๐)

๏ พุทธศกสองพันปี		เศษมีแปดสิบเข้า
เหตุรุ่มรุมร้อนเร้า		ย่ำยี ๚ะ

๏ มีเมืองทิศตกไถง		คือม่านภัยมุ่งร้าย
เตลงคั่นบต้านได้		เด็ดลง ๚ะ
— ผืนแผ่นไผทนี้ล้ำ แหล่งคุณ

เช่นเดียวกับโคลงสองดั้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์โคลงสามดั้น โดยบังคับเอก 3 โท 2 ตำแหน่งเดียวกับโคลงสองดั้น ตัวอย่างจากลิลิตนารายณ์สิบปาง

๐ ๐ ๐ ๐ ๐		๐ ๐ ๐ เอก โท
๐ ๐ ๐ เอก โท		เอก ๐ (๐ ๐)

๏ มุ่งตรงสู่สรยุ		บรรลุถึงฝั่งใต้
เดินเลียบฝั่งนั่นไซร้		ไป่นาน ๚ะ

๏ ประมาณได้โยชน์หนึ่ง		จึงพระดาบสเถ้า
สั่งสองโอรสเจ้า		หยุดพลัน ๚ะ

การใช้โคลงสามในวรรณกรรม

  กวีไม่นิยมใช้โคลงสามแต่งวรรณกรรมตลอดเรื่อง นิยมแต่งสลับกับร่ายและโคลงชนิดอื่น ๆ รวมทั้งนิยมแต่งน้อยกว่าโคลงสองมาก อนึ่ง โคลงสามดั้นเริ่มปรากฏในวรรณกรรมสมัยรัตนโกสินทร์นี้เอง มีหลักฐานอยู่ในมหาชาติคำหลวง กัณฑ์ทานกัณฑ์ ซึ่งแต่งโดย พระรัตนมุนี วัดราชสิทธาราม ในสมัยรัชกาลที่ 2

ร้อยกรองไทย

ร้อยกรองไทย

1.โคลง เป็นคำประพันธ์ที่บังคับวรรณยุกต์ คือ เอก โท และบังคับสัมผัส มีหลักฐานอันควรเชื่อว่าเป็นคำประพันธ์พื้นเมืองไทยทางเหนือและอีสานก่อนจะแพร่หลายมายังภาคกลาง

โคลงสองสุภาพ
หนึ่งบทมี 14 คำ แบ่งเป็น 3 วรรค 5 - 5 - 4 คำ ตามลำดับ และอาจเพิ่มสร้อยท้ายบทได้อีก 2 คำ บังคับเอก 3 แห่ง โท 3 แห่ง สัมผัสส่งจากท้ายวรรคแรกไปยังท้ายวรรคที่สอง ดังตัวอย่าง

๐ ๐ ๐ เอก โท		๐ เอก ๐ ๐ โท
เอก โท ๐ ๐		(๐ ๐)

๏ โคลงสองเป็นอย่างนี้		แสดงแก่กุลบุตรชี้
เช่นให้เห็นเลบง		แบบนา ๚ะ

๏ ไก่ขันเขียวผูกช้าง		มาเทียมทั้งสองข้าง
แนบข้างเกยนาง ๚ะ

๏ ไป่ทันสางสั่งให้		พระแต่งจงสรรพไว้
เยียวปู่เจ้าเรามา ๚ะ

๏ เผือจักลาแม่ ณ เกล้า		อยู่เยียวเจียนรุ่งเช้า
จักช้าทางไกล ๚ะ
— ลิลิตพระลอ

หากแต่งหลาย ๆ บท นิยมส่งสัมผัสระหว่างบท จากท้ายบทแรกไปยังคำใดคำหนึ่งในวรรคแรกของบทต่อไป ตัวอย่าง

สุนทรียภาพในงานร้อยแก้ว

บทร้อยแก้ว ตาม “ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ให้ความหมายไว้ว่า คือ ความเรียงที่สละสลวยไพเราะเหมาะเจาะด้วยเสียงและความหมายซึ่งยากกว่าการเขียนร้อยกรองนัก
บทร้อยแก้วของไทยเราที่้เป็นที่รู้จัก และน่าภาคภูมิใจ ได้แก่ ไตรภูมิพระร่วง หรือเตภูมิกถา เป็นพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) เขียนเป็นบทร้อยแก้ว เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับคำสอนในพุทธศาสนา 

หลักการอ่านร้อยแก้วมีดังนี้

1.อ่านให้น่าฟัง ผู้อ่านจะต้องลองซ้อมอ่านโดยอ่านในใจครั้งหนึ่งก่อน เพื่อให้รู้เรื่องราวที่อ่านสามารถเข้าใจบทอ่านอย่างถูกต้อง เพื่อจะได้ถ่ายทอดเรื่องราวที่อ่านได้อย่างมีประสิทธิภาพจะต้องเข้าใจความหมายของคำ ถ้อยคำ สำนวนที่อ่านเข้าใจความคิดสำคัญของเรื่องที่อ่าน จึงจะสามารถเว้นวรรคตอนการอ่านให้ถูกต้องตามเรื่องราว สามารถใช้น้ำเสียงได้น่าฟัง มีการเน้นถ้อยคำอย่างถูกต้องสัมพันธ์กับเนื้อเรื่อง และอ่านได้อย่างคล่องแคล่วราบรื่นไม่ตะกุกตะกัก

2.อ่านให้ถูกต้องตามอักขรวิธีหรืออ่านให้ถูกต้องตามความนิยม การอ่านเป็นเรื่องของทักษะซึ่งจะต้องมีการฝึกฝนการอ่านอยู่เสมอ โดยอ่านให้ถูกต้องตามอักขรวิธี คำบางคำอ่านตามความนิยม ผู้อ่านจะต้องทราบหลักเกณฑ์ต่าง ๆ ในการอ่านคำต้องหมั่นสังเกตการอ่านของผู้อื่น คำใดควรอ่านอย่างไร ถ้าไม่แน่ใจควรใช้ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ช่วยตัดสินการอ่าน

3.อ่านให้ชัดเจน ได้แก่ อ่านออกเสียง พยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์ อย่างถูกต้อง เช่น การอ่านออกเสียง ร – ล หรือคำควบกล้ำ ชัดเจน การอ่านไม่ชัดเจน นอกจากจะแสดงให้เห็นว่าผู้อ่านขาดความระมัดระวัง แล้วยังขาดการศึกษาอีกด้วย

4. อ่านมีจังหวะ แบ่งวรรคตอนให้ถูกต้อง ภาษาไทยจะต้องเว้นวรรคตอนให้ถูกที่ ผู้อ่านต้องอ่านเรื่องนั้น ๆ ให้เข้าใจเสียก่อน เพื่อจะได้แบ่งวรรคตอนได้ถูกต้อง ฝึกการอ่านให้มีวรรคตอน ผู้อ่านอาจทำเครื่องหมาย / คั่นข้อความที่เว้นวรรค ถ้าผู้อ่านอ่านผิดวรรคตอนย่อมทำให้ความหมายผิดไปด้วย เช่น

“ ห้ามผู้หญิงนุ่งกางเกงในเวลาทำงาน”

มีความหมายว่า — ในเวลาทำงานห้ามผู้หญิงนุ่งกางเกงมาทำงาน

ถ้าเว้นวรรคตอนการอ่านผิดเป็นดังนี้ “ ห้ามผู้หญิงนุ่งกางเกงใน / เวลาทำงาน” ความหมายจะเปลี่ยนไป

5. อ่านให้คล่องแคล่ว ต้องอาศัยการฝึกฝนอยู่เสมอ ไม่อ่านตะกุกตะกัก อ่านให้ต่อเนื่องกัน การอ่านให้คล่องแคล่วจะต้องรู้จักกวาดสายตาในการอ่าน ดังนี้

5.1 การจับสายตาที่ตัวอักษร สายตาจะต้องเคลื่อนไปบนตัวอักษรบนบรรทัดจากซ้ายไปขวา โดยจับสายตาไปทีละจุด จุดละ ๔ - ๕ คำ

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสุนทรียภาพของชีวิต

ศิลปะ คือ อะไร
-ศิลปะเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่ามนุษย์มีความประเสริฐกว่าสัตว์โลกชนิดอื่น สัตว์สร้างสีสันลวดลายขึ้นบนตัวเองเนื่องจากสัญชาติญาณในการพรางตัวจากภัยอันตราย หรือดึงดูดเพศตรงข้ามเพื่อสืบพันธ์ ดอกไม้มีสีสันรูปทรงสะดุดตาเพื่อล่อแมลงให้มาช่วยผสมเกสร เป็นต้น   

1. การผสมเกสรดอกชวนชม

2. การดึงดูดเพศตรงข้าม(นกยูงรำแพนหาง)

3.การพรางตัวจากอันตราย

ความหมายของสุนทรียภาพ

สุนทรียภาพ คือ อะไร

   

สุนทรียภาพ คือ ความรู้สึกซาบซึ้งในคุณค่าของความงามที่มีอยู่ในสรรพสิ่งต่าง ๆ ทั้งที่เกิดโดยธรรมชาติ และทั้งที่มนุษย์สร้างขึ้น อันเกิดจากความพึงพอใจในความสุขที่ได้สัมผัสกับความงามโดยปราศจากความคิดเป็นเจ้าของและหวังผลตอบแทน

การตัดสินทางสุนทรียศาสตร์ สุนทรียศาสตร์ คืออะไร 
การตัดสินทางสุนทรียศาสตร์ คือ การที่เราใช้จิตใจแสดงปฏิกิริยาต่อสภาพการณ์ในสิ่งแวดล้อม หรือการที่จิตประเมินค่าวัตถุที่มีคุณค่าทางความงาม ที่เร้าให้เกิดความรู้สึกภายในจิตใจ แม้ว่าความงามจะขึ้นอยู่กับจิต แต่ก็ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการเลือกตามใจชอบ หากแต่ต้องขึ้นอยู่กับคุณค่าที่มีอยู่ในวัตถุนั้น ๆ ด้วย ฉะนั้นในการศึกษาเพื่อเป็นแนวทางสู่ความซาบซึ้งควรมีความรู้ในการตัดสินคุณค่าความงาม

มุมมองทางความคิดที่มีความแตกต่างกัน หลากหลายออกไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบุคคลนั้น ๆ ว่าใช้อะไรเป็นหลักในการตัดสินสิ่งต่าง ๆ และการตัดสินทางสุนทรียศาสตร์ก็สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มแนวคิด ดังนี้

1. กลุ่มที่ใช้ตนเองเป็นตัวตัดสิน

เรียกเกณฑ์ตัดสินนี้ว่า “ จิตพิสัยหรืออัตวิสัย ” ( Subjectivism ) เป็นกลุ่มที่เชื่อว่า ความรู้ ความจริงและความดีงามทั้งหลายล้วนเป็นสิ่งที่ไม่มีความจริงในตัวเอง หากแต่เป็นเพียงสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเท่านั้น ดังนั้น กฎเกณฑ์ในทางความรู้ ความจริงและความดีงามนี้จึงไม่มีอยู่จริง มนุษย์เท่านั้นที่มีอยู่จริงและจะเป็นตัวตัดสิน พร้อมทั้งเป็นผู้กำหนดกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ขึ้นมา มนุษย์แต่ละคนต่างมีมาตรวัดความจริงต่างกันออกไปโดยไม่ขึ้นอยู่กับใครหรือสิ่งใด เกณฑ์การตัดสินแบบนี้สามารถทำให้เราเกิดความเชื่อมั่นในตัวเองได้ แต่หากความรู้สึกเชื่อมั่นนี้มีมากจนเกินไปอาจจะส่งผลทำให้เราเป็นผู้ที่เห็นแก่ตัว เอาแต่ใจตัวเอง ไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ซึ่งจะส่งผลต่อไปคือ ทำให้เรามีโลกทัศน์ที่แคบ และเดียวดายในโลกกว้างนี้

2. กลุ่มที่เชื่อว่า มีหลักเกณฑ์ที่ตายตัวที่จะใช้ตัดสินได้

เรียกเกณฑ์ตัดสินนี้ว่า “ วัตถุพิสัยหรือปรวิสัย ” ( Objectivism ) เป็นกลุ่มที่เชื่อว่า มีเกณฑ์มาตรฐานตายตัวแน่นอนในทางศิลปะ ซึ่งสามารถนำไปตัดสินผลงานได้ในทุกสมัย เกณฑ์มาตรฐานนี้ไม่มีการเปลี่ยนแปลงและไม่ขึ้นอยู่กับความรู้สึกใครหรือศิลปินคนไหน กลุ่มนี้มีความเชื่ออีกว่า สุนทรียธาตุมีอยู่จริง แม้ว่าเราจะเข้าถึงมันไม่ได้ก็ตาม แต่มันก็มีอยู่จริง และด้วยเหตุผลนี้ การที่เราตัดสินศิลปะออกมาไม่เหมือนกันก็เพราะเราแต่ละคนไม่สามารถเข้าถึงสุนทรียธาติที่แท้จริงได้หรือตัวจริงมาตรฐานนั่นเอง การที่เราจะเข้าถึงเกณฑ์มาตรฐานนี้ได้นั้น เราจำเป็นต้องฝึกพัฒนาจิตให้สมบูรณ์จนสามารถเห็นความงามมาตรฐานได้ บางคนอาจทำสมาธิ บางคนอาจฝึกฝนทางศิลปะจนชำนา ญ

3. กลุ่มที่เชื่อว่า หลักเกณฑ์ในการตัดสินสุนทรียศาสตร์นั้นเปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะแวดล้อม

เรียกเกณฑ์ตัดสินนี้ว่า “ สัมพัทธพิสัย ” ( Relativism ) เป็นกลุ่มที่มีแนวคิดคล้ายกับกลุ่มจิตพิสัย แต่ต่างกันตรงที่กลุ่มสัมพัทธพิสัยนั้นมีความเชื่อว่า กฎเกณฑ์ตัดสินทางสุนทรียศาสตร์นั้นขึ้นอยู่กับสภาวะแวดล้อม วัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่น หรือขึ้นอยู่กับสภาพภูมิประเทศ ตลอดจนดิน ฟ้า อากาศของแต่ละพื้นที่ โดยไม่ขึ้นอยู่กับตัวผู้วิจารณ์ เพราะผู้วิจารณ์จะต้องวางตัวเป็นกลางและต้องสำนึกอยู่ในใจเสมอว่า ตนเองเป็นเพียงส่วนหนึ่งของสังคม ดังนี้แล้ว เกณฑ์ตัดสินทางสุนทรียศาสตร์จึงเปลี่ยนแปลงไปตามสังคมบ้าง ตามสภาพของภูมิอากาศ ภูมิประเทศนั้น ๆ บ้าง แล้วแต่สภาวะแวดล้อมจะพาไป นั่นเอง

การตัดสินคุณค่าความงามสามแนวคิดดังกล่าวข้างต้นนี้เป็นเพียงขั้นแรก ในการเข้าสู้ความซาบซึ้งของสุนทรียภาพในสิ่งแวดล้อมทั่วไปเท่านั้น ถ้าศึกษาต่อจะพบว่าการเรียนรู้เกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์ที่แท้จริงนั้นคือการศึกษาเกี่ยวกับ ศิลปะ(Art) โดยทั่วไป

                       สุนทรียภาพ  คือ  ความซาบซึ้งในคุณค่าของสิ่งที่มีความงาม  ความไพเราะ  และความรู้สึกซาบซึ้งในคุณค่าของความงามจะก่อให้เกิดประสบการณ์  และถ้าได้ผ่านการศึกษาอบรมจนเป็นนิสัยจะกลายเป็นรสนิยม  (Taste)  ซึ่งเป็นผลที่เกิดจากปฏิกิริยาของการรับรู้ทางการเห็น  การฟัง  และเป็นที่มาของการรับรู้ความงามทางด้านทัศนศิลป์  ดนตรีและนาฎศิลป์  โดยการรับรู้ที่ทำให้เกิดการเรียนรู้จะมีอยู่  3  แบบ  คือ  แบบตั้งใจ  แบบไม่ตั้งใจ  หรือแบบที่เลือกสรรตามความ  พอใจที่จะรับรู้  โดยอาศัยองค์ประกอบของสุนทรียวัตถุ  คือ  วัตถุทางธรรมชาติ  วัตถุทางศิลปกรรม  และองค์ประกอบของประสบการณ์ทางสุนทรียภาพ  แต่ก็ต้องประกอบด้วยคุณค่าทางความงามและตัวของผู้รับรู้ด้วย

ดังนั้นถ้าจะศึกษาเรื่องของความงามก็จะต้องกล่าวถึง  สุนทรียทัศน์  คือ  มนุษย์เป็นคนตัดสินความงาม  มนุษย์จึงเป็นผู้พบเห็นความงาม  ถ้าไม่มีมนุษย์ความงามก็ไม่เกิดหรือความงามไม่ได้อยู่ที่มนุษย์  แต่ความงามอยู่ที่วัตถุถึงมนุษย์ไม่พบเห็นความงาม  ความงามก็ยังคงอยู่หรือความงามไม่ได้ขึ้นอยู่กับทั้ง  2  สิ่ง  แต่ความงามเกิดจากความสัมพันธ์ของทั้ง  2  สิ่ง  หรือความสัมพันธ์ระหว่างความสนใจกับสิ่งที่ถูกสนใจ  หรืออีกประการหนึ่งคือ  ความงาม  ความรู้สึกเพลิดเพลิน  เป็นความชอบของแต่ละบุคคล

การเรียนรู้เพื่อสัมผัสความงาม

                การรับรู้โดยใช้ประสาทสัมผัสเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ซึ่งมี  3  วิธี1.แบบโดยตั้งใจ  (Intention  or  Interesting)  มีความสนใจและความตั้งใจที่จะมองเห็นโดยตรง2.แบบโดยไม่ตั้งใจ  (Un – Intention  or  Disinteresting)  รับรู้ค่าความงามที่มีอยู่ในธรรมชาติแบบไม่รู้ตัว3.แบบรสนิยม  (Taste)  เป็นความรู้สึกซาบซึ้งในคุณค่า  สามารถเลือกในสิ่งที่ชอบเลือกสรรพคุณ  ให้กับตนเองได้  มิใช่ความชอบตามกระแสนิยม 

สภาวะธรรมชาติมีอิทธิพลต่อการเรียนรู้ทางด้านความงาม                การศึกษาสุนทรียศาสตร์เป็นลักษณะของการเรียนรู้สภาวะธรรมชาติโดยตรง  ซึ่งความงามในธรรมชาติเองมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา  จะแบ่งออกเป็น  3  ระดับ  คือ1.การเคลื่อนไหวตามธรรมชาติ  (Natural  Movement)  ได้แก่  การขึ้น – ลง  ของดวงอาทิตย์  เป็นต้น2.ภาพลักษณ์ตามธรรมชาติ  (Natural Imagery)  เช่น  การพบเห็นความงามตามธรรมชาติ  เช่น  ดอกไม้  เมฆ  ทะเล  ภูเขา  ฯลฯ3.เสียงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ  (Natural  Sound)  เช่น  การฟังเสียงสัตว์หรือเสียงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ  เป็นต้น

ความแตกต่างของสุนทรียศาสตร์เชิงปรัชญากับเชิงพฤติกรรม

1.สุนทรียศาสตร์เชิงปรัชญา  (Philosophical  Aesthetics)  เป็นการเรียนรู้โดยการสนทนา  ถกเถียง  บรรยาย  อาศัยเรื่องความจริงที่สัมผัสได้  (Reality)  ข้อเท็จจริงที่อธิบายได้  (Fact)  และความจริงที่ไม่เปลี่ยนแปลง  (Truth)
2.สุนทรียศาสตร์เชิงพฤติกรรม  (Psychological  Aesthetics)  เป็นการปฏิบัติให้เกิดประสบการณ์สุนทรีย  เป็นการเรียนรู้ด้วยการฝึกฝน     ซึ่งความรู้ทั้ง  2  แบบนี้ต้องอาศัยสุนทรียะวัตถุ  (Aesthetics  Objects)  ทั้งวัตถุทางธรรมชาติ  (Natural  object)  และวัตถุทางศิลปกรรม  (Artistic  Object)  แล้วนำประสบการณ์ตรงมาเป็นรูปแบบของการสร้างสรรค์งานศิลปะ  ซึ่งแบ่งออกเป็น  3  ฐานศาสตร์  คือ1.ฐานศาสตร์ทางการเห็น ว่าด้วยเรื่องเกี่ยวกับการสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์  เช่น  จิตรกรรม  ประติมากรรม  ภาพพิมพ์  เป็นต้น2.ฐานศาสตร์ของการได้ยิน  ว่าด้วยเรื่องของดนตรี  การใช้เสียงอย่างมีระบบ  เกี่ยวเนื่องกับตัวโน้ต
3.ฐานศาสตร์ของการเคลื่อนไหว  ว่าด้วยเรื่องละครและการแสดงต่าง ๆ เป็นเรื่องเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวโดยใช้ความคิดและการสร้างสรรค์

สุนทรียภาพ

ความหมายของสุนทรียศาสตร์

 

ในที่นี้ขอใช้ความหมายจากหนังสือพจนานุกรมศัพท์ศิลป์  ฉบับไทย – อังกฤษ  (2530 : 7)  ได้อธิบายความหมายของคำว่า สุนทรีย์และสุนทรียศาสตร์  Aesthetic  ว่า หมายถึง วิชาที่ว่าด้วยความนิยมความงามหรือความนิยมในความงาม เป็นอารมณ์  ความซาบซึ้งในคุณค่าของสิ่งงดงามไพเราะรื่นรมย์ ไม่ว่าจะเป็นธรรมชาติหรืองานศิลปะ ความรู้สึกนี้เกิดขึ้นด้วยประสบการณ์

     การศึกษาอบรมและพัฒนาเป็นรสนิยมความรู้และความเข้าใจทางประวัติศาสตร์ สามารถเสริมสร้างพัฒนาการทางสุนทรียภาพให้เพิ่มขึ้น รู้และเข้าใจคุณค่าของความงาม มีผู้รู้หลายท่านให้ความหมายเกี่ยวกับคำว่า  “สุนทรีย์และสุนทรียศาสตร์” ไว้มากมายหลายท่าน ในที่นี้ขอใช้ความหมายจากหนังสือพจนานุกรมศัพท์ศิลป์ฉบับไทย – อังกฤษ  (2530 : 7)  ได้อธิบายความหมายของคำว่า สุนทรีย์และสุนทรียศาสตร์  Aesthetic  ว่า  หมายถึง  วิชาที่ว่าด้วยความนิยมความงามหรือความนิยมในความงาม เป็นอารมณ์ ความซาบซึ้งในคุณค่าของสิ่งงดงามไพเราะรื่นรมย์  ไม่ว่าจะเป็นธรรมชาติหรืองานศิลปะ ความรู้สึกนี้เกิดขึ้นด้วยประสบการณ์ การศึกษาอบรม และพัฒนาเป็นรสนิยมความรู้และความเข้าใจทางประวัติศาสตร์  สามารถเสริมสร้างพัฒนาการทางสุนทรียภาพให้เพิ่มขึ้น  รู้และเข้าใจคุณค่าของความงาม

                อเล็กซานเดิร์กอตตรีบ  โบมการ์เด้น  (Alexander  Gottrib  Baumgaten)  นักปรัชญาชาวเยอรมัน  ได้ตีพิมพ์ผลงานเป็นครั้งแรก เริ่มจากงานเรื่อง  The  Aestheteca และเป็นผู้ให้ความหมายของคำว่า สุนทรียศาสตร์ว่า  Aesthetic  ซึ่งโบมการ์เด้นใช้อธิบาย  การรับรู้ความรู้สึกทางประสาทสัมผัส  ซึ่งเป็นสิ่งที่โบมการ์เด้นค้นพบในบทกวีนิพนธ์  และขยายไปสู่ศิลปะสาขาอื่น ๆ และได้ใช้คำว่าสุนทรียศาสตร์เป็นครั้งแรกในหนังสือของเขเอง  ชื่อผลสะท้อนของกวีนิพนธ์ เขาได้พิจารณาคำจากในภาษากรีก  คือ  การกำหนดรู้  Aesthesis  และจึงเริ่มใช้คำว่า  Aesthetics  อธิบายการรับรู้ทางประสาทสัมผัส จนได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาแห่งสุนทรียศาสตร์  และยังได้อธิบายความหมายของคำว่าสุนทรียศาสตร์  (Aesthetics)  ไว้ว่า1.สุนทรียศาสตร์ เป็นความรู้จากประสบการณ์  (Conceptual  Knowledge)  ซึ่งเป็นการนำเอาเหตุผลมาตัดสินความงาม2.   สุนทรียศาสตร์ เป็นความรู้โดยตรง  (Intuitive  knowledge)  เป็นความรู้ที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน หรือเรียกว่าการหยั่งรู้เป็นความรู้ที่สูงกว่าปกติและเป็นการนำความรู้ที่ใช้มาตัดสินความงาม โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยเหตุผลอื่นมาเกี่ยวข้องAesthetic  สุนทรียศาสตร์  คือ  สาขาหนึ่งของวิชาปรัชญา  เป็นวิชาที่ว่าด้วยเรื่องของความงาม  ความนิยมในความงาม  เป็นการศึกษาค้นคว้าเพื่อหามาตรฐานของความงามทางด้านศิลปะ ทั้งวิจิตรศิลป์  (Fine  Art)  และประยุกต์ศิลป์  (Applied  Art) ซึ่งในสมัยกรีกโบราณใช้กล่าวถึงเรื่องของความงาม ความสะเทือนใจ ซึ่งเป็นความรู้สึกทางการรับรู้  (Sense  perception) และพัฒนา

Adminster

ชื่อ นายพิพัฒน์พงษ์ พงกะพันธ์
ชื่อเล่น สเนค
เกิดวันที่ 4 กันยายน 2537 อายุ 19 ปี
กำลังศึกษาที่ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม คณะศึกษาศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย
สถานะ โสด