โคลงสามสุภาพ
บทหนึ่งมี 19 คำ แบ่งเป็น 4 วรรค วรรคละ 5 - 5 - 5 - 4 คำตามลำดับ และอาจมีสร้อยท้ายบทได้อีก 2 คำ เช่นเดียวกับโคลงสองสุภาพ บังคับเอก 3 แห่ง โท 3 แห่ง ส่งสัมผัสเพิ่มจากโคลงสองอีกหนึ่งแห่งจากท้ายวรรคแรกไปยังวรรคที่สอง ดังตัวอย่าง
| ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ | ๐ ๐ ๐ เอก โท | |
| ๐ เอก ๐ ๐ โท | เอก โท ๐ ๐ (๐ ๐) |
| ๏ ล่วงลุด่านเจดีย์ | สามองค์มีแห่งหั้น | |
| แดนต่อแดนกันนั้น | เพื่อรู้ราวทาง ๚ะ |
| ๏ ขับพลวางเข้าแหล่ง | แห่งอยุธเยศหล้า | |
| แลธุลีฟุ้งฟ้า | มืดคลุ้มมัวมล ยิ่งนา ๚ะ | |
| — ลิลิตตะเลงพ่าย | ||
โคลงสามดั้น
บทหนึ่งมี 17 คำ แบ่งเป็น 4 วรรค วรรคละ 5 - 5 - 5 - 2 คำตามลำดับ บังคับเอก 3 แห่ง โท 3 แห่ง สัมผัสเหมือนโคลงสามสุภาพ ดังตัวอย่าง
| ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ | ๐ ๐ ๐ เอก โท | |
| ๐ เอก ๐ โท โท | เอก ๐ (๐ ๐) |
| ๏ พุทธศกสองพันปี | เศษมีแปดสิบเข้า | |
| เหตุรุ่มรุมร้อนเร้า | ย่ำยี ๚ะ |
| ๏ มีเมืองทิศตกไถง | คือม่านภัยมุ่งร้าย | |
| เตลงคั่นบต้านได้ | เด็ดลง ๚ะ | |
| — ผืนแผ่นไผทนี้ล้ำ แหล่งคุณ | ||
เช่นเดียวกับโคลงสองดั้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์โคลงสามดั้น โดยบังคับเอก 3 โท 2 ตำแหน่งเดียวกับโคลงสองดั้น ตัวอย่างจากลิลิตนารายณ์สิบปาง
| ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ | ๐ ๐ ๐ เอก โท | |
| ๐ ๐ ๐ เอก โท | เอก ๐ (๐ ๐) |
| ๏ มุ่งตรงสู่สรยุ | บรรลุถึงฝั่งใต้ | |
| เดินเลียบฝั่งนั่นไซร้ | ไป่นาน ๚ะ |
| ๏ ประมาณได้โยชน์หนึ่ง | จึงพระดาบสเถ้า | |
| สั่งสองโอรสเจ้า | หยุดพลัน ๚ะ |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น